တမလြန္ဘ၀ အယူအဆအမ်ိဳးအမိ်ဳး

ဆင္ျခင္ေတြးေခၚတတ္ၿပီး အသိၪာဏ္ရိွသည့္ ကမၻာ့လူသားတို႔အား ကာလအရွည္ဆံုး စိန္ေခၚခဲ့ေသာ ဘ၀ျပႆနာတစ္ရပ္မွာ တမလြန္ဘ၀ (ေနာက္ဘ၀)ျပႆနာပင္ ျဖစ္ေလသည္။                “လူသား တို႔သည္ ေသသည္၏အျခားမဲ့၌ တစ္ဖန္ဘ၀သစ္ ျဖစ္ရဦးမည္ေလာ။ သို႔မဟုတ္ လူသားတို႔သည္ ေသၿပီးသည့္ေနာက္ ဘ၀သစ္တစ္ဖန္ မျဖစ္ေတာ့ဘဲ ဘ၀ျပတ္စဲသြားမည္ေလာ”စသည္ျဖင့္ တမလြန္ဘ၀ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စဥ္းစားေတြးေခၚခဲ့ၾက၏။

       အထက္ပါအေၾကာင္းအရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဗုဒၶဘာသာစေသာ ကမၻာ့ဘာသာႀကီး အားလံုးလိုလိုပင္ “လူေသလွ်င္ျပတ္သည္”ဟူေသာ အဆိုကို လက္မခံၾကေပ။ လူသည္ ေသၿပီးေနာက္ တစ္စံုတစ္ခုျဖစ္ရဦးမည္ဟူ၍ကား ကမၻာ့ဘာသာႀကီးမ်ားက သေဘာတူ လက္ခံၾကသည္။ တစ္စံုတစ္ခု ျဖစ္ပံုျဖစ္နည္းတြင္သာ ကဲြလဲြမႈရိွၾကပါသည္။ ခရစ္ယာန္ဘာသာႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာမ်ားအရ လူေသေသာအခါ ၀ိညာဥ္သည္ မေသဘဲ က်န္ရစ္ေန၏။ ၎င္း၀ိညာဥ္မ်ားသည္ ဘုရားသခင္၏ ေနာက္ဆံုး တရားစီရင္ေသာေန႔တြင္ အသီးသီးလာေရာက္၍ အစစ္အေဆးခံၾကရမည္ျဖစ္၏။ ၎င္းတို႔အား ဘုရားသခင္က စစ္ေဆး၍ မိမိတို႔ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈအလိုက္ ထာ၀ရသုခ (ေကာင္းကင္ဘံု)သို႔လည္းေကာင္း၊ ထာ၀ရဒုကၡ (ငရဲဘံု)သို႔လည္းေကာင္း အသီးသီး ပို႔ေဆာင္ေပးမည္ဟု ယင္းဘာသာ၀င္မ်ားက လက္ခံယံုၾကည္ၾကပါသည္။

       ဟိႏၵဴဘာသာအရ တမလြန္ဘ၀ျဖစ္ပံု

       ဟိႏၵဴ၀ါဒအရ ကမၻာေလာကႀကီးႏွင့္တကြ သတၱ၀ါအားလံုးတို႔ကို မဟာျဗဟၼာႀကီးက ဖန္ဆင္းၿပီး သတၱ၀ါအသီးသီးတို႔၏ ခႏၶာကိုယ္ထဲ၌ အတၱေလးတစ္ခုစီကို ထည့္ေပးလိုက္၏။ ယင္းအတၱေလးရိွမွသာ သတၱ၀ါတို႔သည္ အသက္ရွင္ၿပီး သြားလာလႈပ္ရွားေနႏိုင္၏။ ၎င္းအတၱကို ဇီ၀အတၱဟုေခၚၿပီး မည္သည့္အခါမွ် မပ်က္စီးႏိုင္ေပဟုလည္း ယူဆၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဟိႏၵဴ၀ါဒအရ ဤကမၻာႀကီးအပါအ၀င္ သက္ရိွသက္မဲ့အရာအားလံုးသည္ ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲမႈ စက္၀ိုင္းအတြင္းမွ သမုတိသစၥာမ်ားသာျဖစ္သည္။ အမွန္စင္စစ္ ပရမတၳအားျဖင့္ အႏွစ္အသား ခုိင္မာစြာ ထာ၀ရတည္ရိွသည့္ အရာမွာ “ပရမတၱမ”ေခၚ ထာ၀ရဘုရားႏွင့္ ထိုထာ၀ရဘုရားရွင္ ဖန္ဆင္းသည့္ သတၱ၀ါတို႔၏ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွ အတၱ(အတၱမ)မ်ားသာျဖစ္သည္။ စင္စစ္ အတၱသည္ ထာ၀ရဘုရား၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္သျဖင့္ အမွန္ရိွျခင္း၊ သိတတ္ျခင္း၊ လြတ္လပ္ျခင္းဂုဏ္သတ္ၱိမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသည္။

       သုိ႔ေသာ္လည္း ထိုအတၱသည္ ႐ုပ္ခႏၶာႏွင့္ ေႏွာင္ဖဲြ႕မိၿပီး ေမာဟအ၀ိဇၨာ၏ ဖံုးလြမ္းျခင္းကို ခံေနရသျဖင့္ မိမိ၏ဘ၀မွန္ကို မသိျမင္ဘဲရိွေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ႐ုပ္ခႏၶာပ်က္စီးသြားေသာအခါ အတၱသည္ အျခားခႏၶာအိမ္တစ္ခုသို႔ ၀င္ၿပီး သတၱ၀ါအသစ္ ျပန္လည္ျဖစ္ရသည္။ သတၱ၀ါ အသီးသီးတြင္ရိွသည့္ အတၱမံေခၚ၀ိညာဥ္သည္ မိမိတို႔၏ေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈအလိုက္ လူ၊ နတ္၊ တိရိစၦာန္႐ုပ္ခႏၶာအိမ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးထဲသို႔ လွည့္ေျပာင္း၀င္၍ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳးကို ခံစားရသည္။

       ဘ၀အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ထိုအတၱသည္ မိမိ၏အညစ္အေၾကးမ်ား ပေပ်ာက္၍ လံုး၀သန္႔ရွင္းျဖဴစင္သည့္ အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိေအာင္ အဆင့္ဆင့္ ႀကိဳးစားက်င့္ႀကံအားထုတ္ရသည္။ ဤနည္းျဖင့္ ႐ုပ္အေႏွာင္အဖဲြ႕တြင္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္မိေနေသာ အတၱသည္ ၀ိဇၨာ(ၪာဏ္)အျမင္ရရိွလာၿပီး မိမိ၏ပင္ကိုယ္ဘ၀ကို သိျမင္လာသည္။ ထိုအခါ ႐ုပ္အေႏွာင္အဖြဲ႕မွ လြတ္ေျမာက္၍ ေမာကၡဟူေသာ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရရိွသြားသည္။ ထိုသို႔ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရရိွသြားျခင္းဟူသည္ မူလထာ၀ရ၀ိညာဥ္ (ထာ၀ရဘုရား)ႏွင့္ ျပန္လည္ပူးေပါင္းသြားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုေမာကၡသို႔ မေရာက္ေသးသေရြ႕ လူ၊ နတ္၊ တိရိစၦာန္စသည့္ သက္ရိွ သတၱ၀ါတို႔၏ အျဖစ္မ်ားတြင္ စုန္ဆန္ကူးေျပာင္းေနရသည္။

       ဥပမာအားျဖင့္ လူသားတို႔တြင္ ရွိေသာအတၱကို ဆိုပါအံ့။ ၎င္းအတၱသည္ ပဋိသေႏၶ တည္စကတည္းက လူ၏ခႏၶာကိုယ္တြင္ တည္ရိွလာခဲ့ၿပီး မည္သည့္အခါမွ် မပ်က္စီးဘဲ အၿမဲတည္ ရိွေန၏။ ထိုလူေသသြားေသာအခါ ၎အတၱသည္ ထိုေသသြားေသာလူ႕ခႏၶာကိုယ္မွ ထြက္သြားၿပီး ေနာက္ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုထဲသို႔ ၀င္ၿပီး ေနာက္တစ္ဘ၀ျဖစ္၏။ ထိုဘ၀တြင္လည္း ထိုလူေသသြား ေသာအခါ ေနာက္ထပ္ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုထဲသို႔၀င္၍ ေနာက္ထပ္တစ္ဘ၀ျဖစ္ျပန္ေလ၏။ ဤနည္းအားျဖင့္ ၎င္းအတၱေလးသည္ ဘယ္ေသာအခါမွ မပ်က္စီးဘဲ တစ္ဘ၀ၿပီးတစ္ဘ၀ ကူသြားေန၏။ ယင္းသေဘာကို ဟိႏၵဴျဗဟၼဏ၀ါဒအရ သံသရာဟု ေခၚ၏။

       ေနာက္ဆံုးတြင္ ေယာဂကမၼ႒ာန္းမ်ား အားထုတ္ေသာအခါ ယင္းအတၱမွာ ကိေလသာ အညစ္အေၾကးမ်ား စင္ၾကယ္သြားၿပီး ျဖဴစင္ေတာက္ေျပာင္ လာေလ၏။ ထိုအခါ ေနာက္ဘ၀မကူးေတာ့ဘဲ “ပမရတၱမ”ေခၚေသာ မဟာျဗဟၼာႀကီးႏွင့္ တစ္သားတည္း ေပါင္းစည္းမိသြားေလ၏။ ထိုအခါ အတၱသည္ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္သြား၏ဟု ယူဆၾကေလသည္။

      ဂ်ိန္းဘာသာအရ တမလြန္ဘ၀ျဖစ္ပံု

       အိႏ္ၵိယႏိုင္ငံတြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဂ်ိန္းဘာသာ၊ ဗုဒၶဘာသာတို႔သည္ တမလြန္ဘ၀ႏွင့္ ကမၼ၀ါဒကို လက္ခံေသာ ဘာသာႀကီးမ်ားျဖစ္၏။ ထိုဘာသာႀကီးသံုးခုအနက္ ေဖာ္ျပၿပီးေသာ ဟိႏၵဴဘာသာသည္ ကမၼ၀ါဒ၊ သံသရာ၀ါဒ၊ အတၱ၀ိညာဥ္ႏွင့္ ဖန္ဆင္းရွင္၀ါဒကို လက္ခံသည္။ ယခုေဖာ္ျပမည့္ ဂ်ိန္းဘာသာသည္ ကမၼ၀ါဒ၊ သံသရာ၀ါဒႏွင့္ အတၱ၀ိညာဥ္ကို လက္ခံေသာ္လည္း ဖန္ဆင္းရွင္၀ါဒကို လက္မခံေပ။ ဂ်ိန္းဘာသာ၏ ဦးေဆာင္ပုဂ္ၢိဳလ္ကို “ဇိန” သို႔မဟုတ္ “မဟာ၀ီရ”ဟု ေခၚၾကသည္။ “ဇိန”ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကိုပင္ ေခတ္အလိုက္ “ဂ်ိန”(အိႏ္ၵိယသံ)၊ “ဂ်ိန္း”ဟု ေခၚၾကသည္။ ယခုအခါ “ဂ်ိန္းဘာသာ”ဟု လူသိမ်ားၾကသည္။

       ဂ်ိန္းဘာသာအယူ၀ါဒတြင္ အသက္ဇီ၀(အတၱ)သည္ လူႏွင့္တိရိစၦာန္မ်ားတြင္သာ ရိွသည္မဟုတ္။ သစ္ပင္မ်ားႏွင့္ ေျမ၊ ေလ၊ ေရ၊ မီးဟူေသာ ဓာတ္ႀကီးေလးပါးတို႔တြင္လည္း အသက္ဇီ၀ရိွသည္ဟု ယံုၾကည္ လက္ခံသည္။ ယင္းအတၱ၏ မူလသဘာ၀အရ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းသည့္ ဂုဏ္သတ္ၱိရိွေသာ္လည္း ျပဳလုပ္အားထုတ္မႈ(ကမၼ)မ်ားေၾကာင့္ ညစ္ႏြမ္းရၿပီး ဘ၀သစ္မ်ား တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ျဖစ္ေနရသည္။ ဤနည္းျဖင့္ အတၱသည္ ကံေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တည္းဟူေသာ ေလွာင္အိမ္အတြင္း၌ ခ်ဳပ္မိေနေတာ့သည္။ ဘ၀အဆက္ဆက္ ကူးေျပာင္းျခင္းျဖင့္ သံသရာလည္ေနေစရန္ အတၱကိုကံက ဒဏ္ခတ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂ်ိန္းဘာသာ၀င္မ်ားက ကံမ်ားကို ဒဏ္မ်ားဟု သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚၾကသည္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ မာနႏွင့္ မာယာဟူေသာ ကိေလသာမ်ားသည္ ႐ုပ္ခႏၶာ၌ အတၱခ်ဳပ္မိေနေအာင္ ေႏွာင္ဖဲြ႕ထားေသာကံ၏ ေႏွာင္ႀကိဳးမ်ား ျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။

       ဒဏ္ဟုေခၚေသာ ကံမ်ားေၾကာင့္ အတၱသည္ အေရာင္အဆင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရိွေနရသည္။ အသြင္သ႑ာန္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေနရသည္။ ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္လိုလွ်င္ ကမၼမ်ားကို သုတ္သင္ ေခ်မႈန္းရေပမည္။ ကမၼမ်ားကို သုတ္သင္ေခ်မႈန္းရန္ နည္းလမ္းမွာ ခႏၶာကိုယ္ကို ျပင္းထန္စြာ ႏွိပ္စက္ညႇင္းဆဲ၍က်င့္ျခင္း “

အတၱကိလမထာႏုေယာဂ”ဟူေသာ အက်င့္ျဖစ္၏။ ထိုအက်င့္ကို က်င့္သံုးရာ၌ အသက္ေသသည့္အထိ ျပင္းထန္စြာ က်င့္ေလေကာင္းေလပင္ ျဖစ္၏။

       ဤသို႔က်င့္ျခင္းအားျဖင့္ အတိတ္ကျပဳက်င့္မိခဲ့သည့္ ကံမ်ား(ဒဏ္မ်ား) ကုန္ခမ္းသြားၿပီး ကံအသစ္(ဒဏ္အသစ္)မ်ားလည္း မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထိုအတၱကိလမထာႏုေယာဂအက်င့္ကို ျပင္းထန္စြာ ႀကိဳးစားက်င့္ႀကံျခင္းျဖင့္ ဒဏ္မ်ားမွ ကင္းလြတ္သြားေသာအခါ အတၱသည္ ၿပိဳးၿပိဳးပ်က္ပ်က္ အေရာင္အ၀ါမ်ား ထြက္လာသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အေႏွာင္အဖဲြ႕မွ လြတ္ေျမာက္ သြားေသာ အတၱသည္ ဇိနတို႔ ေပ်ာ္စံရာ စၾက၀ဠာ၏ အေခါင္အဖ်ားသို႔ ေရာက္ရိွသြားေတာ့သည္။ ဤသို႔ လြတ္ေျမာက္မႈကို “ဇိနမုတ္ၱိ”ဟု ေခၚသည္။

        ကမၼမ်ား(ဒဏ္မ်ား)မကုန္ေသးပါက ဇိနမုတ္ၱိမျဖစ္ေသးေပ။ သံသရာမွ မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေသးေပ။ လူ၊ နတ္၊ တိရိစၦာန္ဘ၀မ်ားတြင္ က်င္လည္ေနရသည္။ တစ္ဘ၀ၿပီးတစ္ဘ၀ ကူးေျပာင္းကာ ကမၼမ်ား(ဒဏ္မ်ား)၏ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳးကို ခံစားေနရေလသည္။

        ဗုဒၶဘာသာအရ တမလြန္ဘ၀ျဖစ္ပံု

 အနတၱ၀ါဒျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ အရမူ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္၍ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ႐ုပ္နာမ္ျဖစ္စဥ္အေပၚ၌ အေျခခံလ်က္ ေနာက္ဘ၀ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ယူဆ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶ၀ါဒအရ တမလြန္ဘ၀ျဖစ္ရန္ အတၱ, အသက္၀ိညာဥ္ရိွဖို႔ရန္ မလိုအပ္ေပ။ သတၱ၀ါေသၿပီးေနာက္ ေရွးဘ၀၌ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ အေၾကာင္း မ်ားေၾကာင့္ ေနာက္ဘ၀၌ ႐ုပ္သစ္နာမ္သစ္အက်ိဳးအေနျဖင့္ ျဖစ္ေပၚသည္ကို တမလြန္ဘ၀ဟု ေခၚေ၀ၚျခင္းသာျဖစ္၏။ ဟိႏၵဴတို႔၏ အတၱမံကို လည္းေကာင္း၊ ခရစ္ယာန္တို႔၏ ဆိုးလ္ေခၚ ၀ိညာဥ္ကိုလည္းေကာင္း ဗုဒၶ၀ါဒက လက္မခံေပ။ ဘ၀ကူးေျပာင္းစရာ အေစ့၊ အဆန္၊ အႏွစ္အသား၊ အထည္ျဒပ္၊ အသက္၊ လိပ္ျပာဟူ၍ မရိွေၾကာင္း လက္ခံၾကပါသည္။ ေသခါနီးသတၱ၀ါသည္ မိမိျပဳခဲ့ဖူးသည့္ ေကာင္းမႈကံ၊ မေကာင္းမႈကံ တစ္ခုခုကိုျဖစ္ေစ၊ ထိုကံကို ျပဳလုပ္စဥ္က ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရေသာ အာ႐ံု(ကမၼနိမိတ္)ကိုျဖစ္ေစ၊ လားေရာက္ရမည့္ ေနာက္ဘ၀၏ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳး(ဂတိနိမိတ္)ကိုျဖစ္ေစ ထင္ျမင္ စြဲလမ္းလ်က္ရိွေနသည္။ ထိုအာ႐ံုမ်ားကို အလိုမရိွေသာ္လည္း ထိုအခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ ပယ္ေဖ်ာက္၍ လည္းမရ။ ျငင္းပယ္၍လည္းမရေပ။ ယင္းသို႔ေသာ အာ႐ံုနိမိတ္တစ္ခုခုကို စြဲလမ္းလ်က္ႏွင့္ပင္ ေနာက္ဆံုး စုတိစိတ္(ေသစိတ္)ခ်ဳပ္ကာ ေသဆံုးသြားရသည္။

       စုတိစိတ္(ေသစိတ္)ျပတ္စဲသြားသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ေသခါနီးက စြဲလမ္းခဲ့သည့္ အာ႐ံုနိမိတ္ကိုပင္ ဆက္လက္ထင္ျမင္လ်က္ ဘ၀သစ္၌ စိတ္သစ္စတင္ျဖစ္ေပၚလာရပါသည္။ ေသသြားသည့္သတၱ၀ါသည္ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးလံုး ပ်က္စိးသြားပါေသာ္လည္း ေသခါနီးတြင္ စြဲလမ္းခဲ့ေသာ ေရွးစိတ္တို႔၏ စြမ္းအားအရိွန္အဟုန္ေၾကာင့္ ေနာင္ဘ၀သစ္၌ စိတ္အသစ္ ဆက္စပ္လ်က္ ျဖစ္သြားရျပန္ပါသည္။ ယင္းစိတ္ကို ေရွးဘ၀ႏွင့္ေနာက္ဘ၀ကို ဆက္စပ္ ေပးေသာေၾကာင့္ ပဋိသေႏၶစိတ္ဟု ေခၚသည္။

       ပဋိသေႏၶစိတ္သည္ ႐ုပ္ရိွသည့္ ဘံုဌာနတြင္ျဖစ္မူ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ တည္ရာမီွရာ႐ုပ္မ်ား (ကလာပ္စည္းမ်ား)လည္း ကံစြမ္းအားေၾကာင့္ ထိုပဋိသေႏၶစိတ္ႏွင့္အတူ တစ္ပါးတည္း ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ဤသို႔ ပဋိသေႏၶစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္ ေနာက္ကာလမ်ား၌ သိစရာ၊ ထိစရာ၊ ၾကားစရာ၊ ျမင္စရာမ်ားကို သိႏိုင္၊ ထိႏိုင္၊ ၾကားႏိုင္ေသာ အာ႐ံုသိအဂၤါမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထို႔ေနာင့္ ထိုအဂၤါမ်ား ဖံြ႕ၿဖိဳးျပည့္စံုလာၿပီး ျမင္,ၾကားစသည့္ သိစိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔သည္ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ ျဖစ္ေပၚလာၾကသည္။

ဗုဒၶ၀ါဒႏွင့္ တမလြန္ဘ၀ ယံုၾကည္မႈ

႐ုပ္၀ါဒအရ လူ(သို႔မဟုတ္) သက္ရိွသတၱ၀ါသည္ ျမဴ(႐ုပ္မႈန္႕႐ုပ္ခဲ)တို႔၏ မေတာ္တဆ ေပါင္းစပ္မႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္၏။ စိတ္ဆိုသည္မွာလည္း ၎င္း႐ုပ္တို႔၏ ဖဲြ႕စည္းမႈ အျမင့္မားဆံုးအခ်ိန္တြင္ ႐ုပ္တို႔၏ အေရာင္ဟပ္မႈေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ဤ၀ါဒအရ လူႏွင့္တိရိစၦာန္၊ တိရိစၦာန္ႏွင့္အရာ၀တၳဳတို႔တြင္ မည္သည့္ျခားနားခ်က္မွ် မရိွ။ စိတ္ခံစားမႈ၊ အလွအပဖန္တီးမႈ၊ က်င့္၀တ္သိကၡာေစာင့္ထိန္းမႈစသည္တို႔ေၾကာင့္ လူသည္ တိရိစၦာန္ထက္ပို၍ သာလြန္ျမင့္ျမတ္သည္ဟုမဆိုႏိုင္ေပ။ ႐ုပ္တို႔၏ တိုးတက္မႈ နိမ့္ျခင္း ျမင့္ျခင္းသာ ကြာျခားပါသည္။ အျခားကြဲလြဲခ်က္မရိွေခ်။ အရာရာသည္ ႐ုပ္တံုး႐ုပ္ခဲမွ်သာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါေတာ့သည္။

       အထက္ေဖာ္ျပပါ ႐ုပ္၀ါဒအရ လူအပါအ၀င္ သက္ရိွတို႔သည္ ေသသည္၏အျခားမဲ့၌ ဘာမွ် မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေခ်။ ေသဆံုးၿပီးလွ်င္ ျပတ္၍ ေနာင္ဘ၀ဟူ၍လည္း မရိွႏိုင္ေပ။ ေနာင္ဘ၀ မရိွေတာ့သျဖင့္ ငရဲ၊ နတ္ျပည္စသည္တို႔သည္လည္း မရွိႏိုင္ေပ။ တမလြန္ဘ၀ဆိုသည္ကို ၎င္း၀ါဒီမ်ားက လက္မခံၾကပါေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ ၎င္း႐ုပ္၀ါဒီမ်ားအတြက္ ဘာသာေရး ဆိုသည္မွာလည္း မည္သို႔မွ်အသံုးမ၀င္ မလိုအပ္ေတာ့ေခ်။

       အမွန္အားျဖင့္ တမလြန္ဘ၀ရိွသည္ဟူေသာ အယူအဆသည္ အလြန္ေရွးက်သည့္ ယံုၾကည္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ လူ႕သဘာ၀အရ လူတိုင္းသည္ မေသလိုၾကေပ။ ထာ၀ရရွင္သန္ ေနလိုၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေသရမည္ကို မလိုလားၾကေပ။ ေသရမည္ကို ေၾကာက္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ““သေဗၺ သခၤါရာ အနိစၥာ”ဟူေသာ ေဒသနာအရ ေမြးဖြားလာတိုင္းေသာ သတၱ၀ါမွန္သမွ် ေသျခင္းကို ေရွာင္လြဲ၍ မရႏုိင္ေပ။ ေရွာင္လြဲမရ၍ ေသရလွ်င္ ေသၿပီးသည့္ေနာက္၌ ဘ၀တစ္ဖန္ ျဖစ္လိုၾကျပန္သည္။ အၿမဲတမ္း ရွင္သန္ေနလိုေသာ္လည္း အၿမဲထာ၀ရရွင္သန္ေနရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ အခါ ေသၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ ျပန္၍ရွင္သန္လိုၾကျပန္သည္။ ဤသည္ကိုပင္ ဘ၀တဏွာဟု ေခၚ၏။ ထိုသို႔ ျပန္၍ရွင္သန္လိုေသာေၾကာင့္ အသက္ျပန္ရွင္ေရးကို အေလးထားစဥ္းစားခဲ့ၾကရာမွ ေနာက္ဆံုးတြင္ တမလြန္ဘ၀ရိွသည္ဟု လိုရာဘက္ကို ဆဲြ၍ ဆံုးျဖတ္ယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္၍ တမလြန္ဘ၀ယံုၾကည္မႈသည္ လူသားတို႔၏ သဘာ၀စိတ္ဓာတ္ တစ္မ်ိဳးဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။

     ဗုဒၶဘာသာတြင္ ေထရ၀ါဒ၊ မဟာယာနစသည္ျဖင့္ ဂိုဏ္းကြဲေပါင္းမ်ားစြာ ရိွေသာ္လည္း ဂိုဏ္းကဲြအားလံုးကပင္ တမလြန္ဘ၀ရိွသည္ကို လက္ခံၾကသည္။ ဘ၀ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚမႈ (သံသရာ)ႏွင့္ ျပဳလုပ္မႈ(ကမၼ)သည္ ဗုဒၶ၀ါဒ၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ဟု ဆိုရေပမည္။ ၎င္းတို႔ မရိွလွ်င္ ဗုဒၶ၀ါဒမရိွႏိုင္ေတာ့ေပ။ ဘ၀ဆက္လက္ျဖစ္မႈ(သံသရာ) မရိွလွ်င္ သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ရာတရား (နိဗၺာန္)ဟူ၍လည္း မရိွႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ သံသရာကို ျငင္းပယ္ျခင္းသည္ သံသရာမွ ထြက္ေျမာက္ရာနိဗၺာန္ကို ျငင္းပယ္ျခင္းပင္ ျဖစ္၍ နိ္ဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းတရားျဖစ္ေသာ ဗုဒၶ၀ါဒကို အေျခမွ တူးၿဖိဳသည္ႏွင့္ မျခားေပ။

       ဗုဒၶ၏ေဟာၾကားခ်က္မ်ားအနက္ မ်ားစြာေသာသုတ္ၱန္တို႔တြင္ ဘ၀သံသရာအေၾကာင္းကို ျပဆိုထားသည္ကို ေတြ႕ရိွႏိုင္ပါသည္။ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူၿပီးေနာက္  ပထမဦးစြာ အေနကဇာတိ သံသာရံ အစရိွသည္ျဖင့္ ““ငါသည္ ခႏၶာအိမ္ကို တည္ေဆာက္တတ္သည့္ တဏွာလက္သမားကို ရွာေဖြခဲ့ရာ သဗၺညဳတၪဏ္ေတာ္ကို မရႏိုင္ေသးသျဖင့္ ဘ၀မ်ားစြာ သံသရာကာလပတ္လံုး က်င္လည္ခဲ့ရၿပီ၊ အဖန္ဖန္ပဋိသေႏၶေနျခင္းသည္ ဆင္းရဲလွစြာ၏၊ ခႏၶာအိမ္ကို ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ေဆာက္လုပ္သည့္ တဏွာလက္သမား၊ ယခုအခါ ငါသည္ သင့္ကို ေတြ႕ၿပီ၊ သင္သည္ ငါ၏ခႏၶာအိမ္ကို ေနာက္ထပ္ေဆာက္လုပ္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ေတာ့၊ အိမ္၏အျခင္ ရနယ္အားလံုးကို ငါခ်ိဳးဖ်က္ခဲ့ၿပီ၊ အိမ္၏အထြတ္ကိုလည္း ငါဖ်က္ခဲ့ၿပီ၊ ဒိုင္းလႊားတို႔ကိုလည္း ငါဖ်က္ၿပီးၿပီ၊ ငါ၏စိတ္သည္ ျပဳျပင္စီရင္မႈကင္းသည့္ နိဗၺာန္သို႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီးၿပီ၊ အရဟတၱဖိုလ္သို႔ ေရာက္ၿပီ”ဟူ၍ က်ဴးရင့္ေတာ္မူခဲ့သည္။

       အထက္ေဖာ္ျပပါ ““အေနကဇာတိ သံသာရံ””အစခ်ီေသာ ဘုရားရွင္၏စကားေတာ္သည္ ဘ၀ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚမႈကို အထင္အရွားျပဆိုေနေပသည္။ ထို႔ျပင္ ၎င္းေဒသနာေတာ္တြင္-

၁။ ဘ၀မ်ားစြာ သံသရာကာလပတ္လံုး က်င္လည္ခဲ့ရၿပီဆိုေသာ စကားရပ္၊

၂။ အဖန္ဖန္ပဋိသေႏၶေနရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏ဟူေသာ စကားရပ္၊

၃။သင္တဏွာလက္သမားသည္ ငါ၏ခႏၶာအိမ္ကို ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ ေဆာက္လုပ္ႏိုင္ ေတာ့မည္မဟုတ္ဟူေသာ စကားရပ္မ်ားသည္ ဘ၀ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚမႈကို ဘုရားရွင္လက္ခံေတာ္ မူေၾကာင္းကို ျပသေနပါသည္။

       ထိုမွတစ္ဖန္ “ေသာတာပန္ပုဂ္ၢိဳလ္သည္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဘံုဘ၀တြင္ ခုႏွစ္ႀကိမ္သာ ျပန္လည္ေမြးဖြားရသည္။ သတၱ၀ါတို႔သည္ တစ္ဘ၀ၿပီးတစ္ဘ၀ က်င္လည္ရကုန္၏။”ဟူေသာ စကားရပ္တို႔ကိုလည္း ေနရာမ်ားစြာတို႔၌ ေဟာၾကားထားေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။

       ထို႔ျပင္ ဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္တိုင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ အခ်ိဳ႕ေသာသုတ္ေတာ္မ်ား၊ ပဋိစ္ၥသမုပၸါဒ္တရားေတာ္၊ ေပတ၀တၳဳ၊ ၀ိမာန၀တၳဳ၊ အပါဒါန္ပါဠိေတာ္မ်ား၊ ဓမၼပဒ၀တၳဳေတာ္မ်ား၊ ငါးရာ့ငါးဆယ္ ဇာတ္နိပါတ္ေတာ္မ်ားစသည္တို႔တြင္လည္း တမလြန္ဘ၀ သေဘာတရားမ်ားကို ေတြ႕ရိွႏိုင္ပါသည္။ ယင္းသို႔ေသာ အေထာက္အထားမ်ားအရ ဗုဒၶသည္ ဘ၀ဆက္လက္ျဖစ္မႈ (သံသရာ)ကို လက္ခံေဟာေျပာသူျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဗုဒၶ၏၀ါဒသည္လည္း သံသရာကို လက္ခံေသာ ၀ါဒျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။

ဘ၀သံသရာက်င္လည္ပံု

ဗုဒၶသည္လည္းေကာင္း၊ ျဗဟၼဏ၀ါဒီစသည္တို႔သည္လည္းေကာင္း ဘ၀သံသရာ က်င္လည္ရသည္ကို လက္ခံယံုၾကည္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ လက္ခံယံုၾကည္ပံုျခင္းကား တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး မတူညီၾကေပ။ သႆတ၀ါဒီတို႔အလိုအရ သံသရာဟူသည္ ႐ုပ္ကိုျဖစ္ေစ၊ နာမ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးလံုးကိုျဖစ္ေစ အႏွစ္အမေတကဲ့သို႔ ခုိင္မာတည္ရိွေသာ အတၱဟုလည္းေကာင္း၊ စိတ္၀ိညာဥ္ကို အႏွစ္အမေတကဲ့သို႔ ခုိင္မာတည္ရိွေသာ အတၱဟုလည္းေကာင္း၊ အခ်ိဳ႕ကျမင္မႈ၊ ၾကားမႈ၊ နံမႈစသည္ကို စီရင္ခ်က္ေပးေနေသာအရာကို အတၱဟုလည္းေကာင္း ယူဆ၍ ယင္းအတ္ၱ သည္ ေသဆံုးပ်က္စီးျခင္းမရိွဘဲ အၿမဲတည္ရိွလ်က္ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ တစ္ဘ၀မွ တစ္ဘ၀သို႔ ေျပာင္းေရြ႕က်င္လည္ေနျခင္းျဖစ္သည္။

       တစ္စံုတစ္ေယာက္ေသာသူသည္ မိမိရြာမွထြက္၍ အျခားတစ္ရြာသို႔ ၀င္သကဲ့သို႔ ထို႔အတူ အသက္ဇီ၀(အတၱ)သည္ မိမိကိုယ္အတၱေဘာမွ ထြက္၍ အျခားကိုယ္အတၱေဘာသို႔ ၀င္၏။ တစ္စံုတစ္ေယာက္ေသာသူသည္ မိမိအိမ္မွထြက္၍ အျခားအိမ္သို႔ ၀င္သကဲ့သို႔ ထို႔အတူ အသက္ ဇီ၀(အတၱ)သည္ မိမိကိုယ္အတ္ၱေဘာမွထြက္၍ အျခားကိုယ္အတၱေဘာသို႔ ၀င္၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ျဗဟၼဏ ၀ါဒီတို႔သည္ အတၱ၏ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ ဘ၀သစ္တစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ ေျပာင္းေရြ႕ က်င္လည္ေနရသည္ကို ဘ၀သံသရာ က်င္လည္သည္ဟု လက္ခံယံုၾကည္ၾကသည္။

       ဗုဒၶတရားေတာ္အရ ဘ၀သံသရာဟူသည္ ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ဟူေသာ ႐ုပ္နာမ္တရား တို႔၏ အၿမဲမျပတ္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အစဥ္သာျဖစ္သည္။ ဗုဒၶေဒသနာအရ လက္ဖ်စ္တစ္တြတ္ လွ်ပ္တစ္ျပတ္ကာလအတြင္း၌ ႐ုပ္တရားတို႔သည္ ကုေဋေပါင္း (၅၈၀၀)ေက်ာ္၊ နာမ္တရားတို႔သည္ ကုေဋေပါင္း (၁)သိန္းေက်ာ္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည္။ အ၀ိဇၨာ ဥပါဒါန္စေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို အရဟတၱမဂ္ျဖင့္ အႂကြင္းမဲ့ မပယ္သတ္ႏိုင္ေသးသမွ် ပစၥဳပၸန္ဘ၀၌ ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔ စဥ္ဆက္ မျပတ္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည့္နည္းတူ အတိတ္ဘ၀ အနာဂတ္ဘ၀တို႔၌လည္း ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔သည္ ျဖစ္ပ်က္အစဥ္ျဖင့္ မ်ားစြာျဖစ္ပ်က္ေနၾကမည္သာျဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ ဟူေသာ ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔၏ စဥ္ဆက္မျပတ္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာအစဥ္သည္ ဗုဒၶအလိုအရ ဘ၀ သံသရာျဖစ္သည္။

မိလိႏၵမင္းႀကီး၏ ဘ၀သံသရာျပႆနာ

မိလိႏၵမင္းႀကီးသည္ ဘ၀သံသရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွင္နာဂသိန္မေထရ္အား ေအာက္ပါအတိုင္း ေမးျမန္းခဲ့ဖူးေလသည္။

       ““အရွင္ဘုရား “သံသရာ၊ သံသရာ”ဟူ၍ ေျပာေနၾကရာ “သံသရာ” ဟူသည္ အဘယ္ပါနည္း””

       ““မင္းႀကီး ဤဘ၀၌ ေမြးဖြား၍ ဤဘ၀၌ ေသ၏။ ဤဘ၀၌ ေသ၍ အျခားဘ၀၌ တစ္ဖန္ေမြးဖြား ျပန္၏။ တစ္ဖန္ ထိုဘ၀၌ ေမြးဖြား၍ ထိုဘ၀၌ ေသ၏။ ထိုဘ၀၌လည္း ေသ၍ အျခားဘ၀၌ ျဖစ္ျပန္ ေမြးျပန္၏။ ဤသို႔ အစအဆံုးမရိွ လွည့္လည္ျဖစ္ေန(ေမြးေန)ရျခင္း၊ ေသေနရျခင္းသည္ သံသရာမည္ေပ၏။

       ““အရွင္ဘုရား ဥပမာေပး၍ ရွင္းျပေတာ္မူပါဦး””

       ““မင္းႀကီး ဥပမာအားျဖင့္ လူတစ္ေယာက္သည္ သရက္သီးမွည့္တစ္လံုးကို စားၿပီး အေစ့ကိုစိုက္၏။ ထိုသရက္ေစ့မွ ႀကီးစြာေသာ သရက္ပင္ ျဖစ္လာၿပီး သရက္သီးမ်ား သီးေလ၏။ ထို႔ေနာက္ ထိုသူသည္ ထိုသရက္ပင္မွ သရက္သီးမွည့္ကို စားၿပီး သရက္ေစ့ကို စိုက္ျပန္၏။ ထိုသရက္ေစ့မွလည္း တစ္ဖန္ ႀကီးစြာေသာ သရက္ပင္ျဖစ္လာၿပီး သရက္သီးမ်ား သီးျပန္ေလ၏။ ဤသို႔လွ်င္ ထိုသရက္ပင္တို႔၏ အစအဆံုးသည္ မထင္ေပ။ ထို႔အတူပင္ သတၱ၀ါတို႔သည္ ဘ၀တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ဆက္ကာဆက္ကာ အစအဆံုးမရိွ လွည့္လည္ျဖစ္ေနျခင္း၊ ေသေနျခင္းသည္ “သံသရာ”မည္ေပ၏။”